Dünyada ən çox istehsal olunan meyvələrdən biri olan banan, yaşıl rəngdə yığılır. 6-7 həftəlik qısa bir saxlama müddətinə malik olan banan bazara çıxmazdan əvvəl iki vacib mərhələdən keçir:
Sarartma (meyvənin yalnız xarici rənginin yaxşılaşdırılması) və olğunlaşdırma (meyvənin istənilən dad, rəng və keyfiyyətə çatması).
Yığım zamanı toplanan bananlar, orta hesabla 18-24°C temperaturda iki həftə ərzində öz-özünə olğunlaşır. Bu temperatur dəyərlərinin altında olğunlaşma yavaşlayır, hətta 13°C-dən aşağı temperaturda olğunlaşma prosesi tam dayanır. Buna görə də tropik şəraitdə 24-32°C temperaturda olğunlaşan bananlar yaşıl qalaraq cəlbedici rəng əldə edə bilməz, hətta tam olğunlaşmaya bilər. Ağacda qalan bananların olğunlaşması 40-50 günə qədər uzana bilər.
Meyvələrin yığım sonrası yaşıl qabıqda qalma müddətinin uzunluğu və qısalığı meyvənin yığım vaxtındakı fizioloji inkişaf vəziyyəti və olğunluq dərəcəsi ilə bağlıdır.
Çiçəklənmədən sonra 90-cı gündə yığılmış meyvənin (tropik şəraitdə) yığım sonrası yaşıl qalma müddəti təxminən 17 gün ikən, çiçəklənmədən 120 gün sonra yığılmış meyvənin olğunlaşma müddəti 9 gündür. Bu dəyərlər Cavendish çeşidi üçün müvafiq olaraq 21 və 14 gündür.
Meyvənin çiçəklənmədən sonra keçən gün sayı kimi göstərilən yığım vaxtı ilə yığım sonrası yaşıl qalma müddəti 90-120 gün arasındadır. Bu səbəbdən xüsusi şərtlərin təmin olunacağı xüsusi otaqlara ehtiyac yaranır.
Bazara çıxacaq bananlar bu xüsusi otaqlarda 3-8 gün ərzində müəyyən temperatur, rütubət və etilen dəyərlərində saxlanılır. Bütün bu əməliyyatlar məhsulun bazardakı gözləntilərini qarşılayacaq uyğun otaq şəraitində həyata keçirilir.
Etilen tətbiqindən sonra otağın qapısı 24 saat bağlanmalıdır. Bu müddətin sonunda otaq havalandırılmalıdır. Məhsullar növ və çeşidindən asılı olaraq 2-4 gün ərzində olğunlaşaraq yeməyə yararlı hala gəlir və sararır. Sarartma və olğunlaşdırma zamanı bananların qabıq səthində dəyişikliklər baş verir.
Sarartma otaqlarında opsional olaraq əlavə edilən sensorlar vasitəsilə etilen miqdarı, rütubət, təzyiq və havalandırma nəzarət olunur.
Sistemdə xüsusi dizayn edilmiş idarəetmə qurğusu ilə istilik və soyutma üç fərqli zonada izlənir və idarə olunur.
Sistemdəki xüsusi proqram təminatı və modem əlavəsi sayəsində 7/24 uzaqdan giriş və idarəetmə mümkündür.
Bu nəzarət sisteminin başqa üstünlüyü isə qurulduğu sistem üzərindən detallı şəkildə izlənə bilməsidir. Beləliklə, məlumatlar müəyyən aralıqlarla qeyd olunur və müxtəlif qrafiklər vasitəsilə məhsulların vəziyyəti izlənir.
Bananın yığım sonrası ömrünü uzatmaq üçün ən qısa zamanda uyğun saxlanma şəraitinə gətirilməsi vacibdir. Bu şərait adətən müxtəlif nəqliyyat vasitələri və soyuq hava anbarlarında təmin edilir.
Klimakterik meyvə olan bananın nəfəs sürəti bir çox meyvə növündən çox yüksəkdir. Həmçinin, saxlanma temperaturu da yüksək olduğundan soyutma qabiliyyəti hesablanarkən bu amil nəzərə alınmalıdır.
Banan adətən 13°C-də 1-2 həftə saxlanıla bilər. Əgər nəzarətli atmosfer şəraiti varsa, bananlar %4-5°C oksigen və %5 CO₂ mühitində 3-4 həftə dayana bilər. Ancaq bu meyvələr olğunlaşmadan sonra yaxşı rənglənməsinə baxmayaraq, aromaları zəifləyir. Bu həddlər aşılarsa, meyvədə müxtəlif tünd boz ləkələr əmələ gəlir.
İnce polietilen torbalarda dayanıqlıq 4-10 gün artır. Buna görə də uzunmüddətli daşımalar üçün az deşikli, qısa müddətli daşımalar üçün isə çox deşikli polietilen torbalar istifadə olunur.
Bananlar anbar şəraitində də əhəmiyyətli miqdarda etilen qazı ifraz edir. Bu qaz anbar daxilində qalaraq olğunluğu sürətləndirir. Çünki aşağı temperaturlarda təsiri az olan etilen, bananın saxlanıldığı temperatur şəraitində təsirli olur. Bu qazın anbar xaricinə çıxarılması saxlama müddətini əhəmiyyətli dərəcədə artırır. Bu məqsədlə vermikulitlə emdirilmiş kalium permanganat blokları anbar içərisinə qoyulur.
Banan paketlərinə yerləşdirilən salkımların zədələnməməsi üçün difenilli kağızlarla sarılması və ya polietilen örtüklərlə bükülüb içinə etilen və CO₂-ni əmmə xüsusiyyətli xüsusi maddələrin qoyulması da uğurludur.
Etilen qarşısında təsirli metodlardan biri də anbarın xarici hava ilə havalandırılmasıdır. Anbar gündə bir dəfə havalandırılmalı, ya davamlı ya da birdən çox dəfə havalandırma aparılmalıdır. Anbar daxilində hava hərəkatı ilkin mərhələdə sürətli (saatda anbar həcmindən 50 dəfə) və soyutma tamamlandıqda yavaş olmalıdır.
Meyvə daşınmasında gəmi və quru nəqliyyat vasitələrindən istifadə olunur. Daşınma zamanı meyvələrin saxlanma şərtlərinə uyğun qalması vacibdir. İsti izolyasiyası olmayan vasitələr yüksək yerlərdən, soyuq bölgələrdən keçərkən meyvələr kritik anbar temperaturundan aşağı düşən soyuqlardan zərər görə bilər. Uzun məsafələr və isti aylarda soyuq vasitələrdən istifadə olunmalıdır. Qısa məsafələrdə yaxşı havalandırma kifayət edə bilər.
Soyuq bölgələrdə daşımada istilik sistemi belə lazım ola bilər.
Daşınma vasitələrinə yüklənəcək bananlar diqqətlə yoxlanılır, xüsusilə inkişafın son mərhələsində olan meyvələr seçilir. Çünki bu meyvələr, uyğun anbar şəraitində belə, bütün partiyanın olğunluğunu sürətləndirir. Bu meyvələr daşınma zamanı olğun olaraq çıxır və istehlakçıya çatanda çox olğun və ya aşağı keyfiyyətli olur.
Daşınma şərtləri bir qədər pis olsa belə, bütün partiya xarab olur və zərər böyük olur. Buna görə yükləmə qısa zamanda tamamlanmalı, qablaşdırma müxtəlif silkələnmələrə qarşı möhkəm edilməli və düzgün saxlanmalıdır. Anbar isə yaxşı hava dövranına imkan verməlidir. Avtomobildə və ya anbarlarda soyutma qısa. Banann Sarartma və Olğunlaşdırma Otaqlarının qiyməti, soyuq otaq qiymətlərinə əlavə olaraq təxminən %70 - %100 faizinde artım göstərir.
Bütün sual və fikirləriniz üçün bizdən məlumat ala bilərsiniz: (+994 77 712 22 00)
AZ
TR
RU
EN